Yeryüzünde birçok çeşidi olmakla birlikte tahıl denince ilk aklımıza gelenler buğday, çavdar, pirinç, mısır, yulaf, arpa gibi tahıllardır. Birçok ülkenin beslenme alışkanlıkları incelendiğinde de günlük enerji ihtiyacımızın önemli bir kısmının tahıllardan geldiğini görürüz. Öyleyse tahılları biraz tanımakta fayda var...
Tüm tahıllar yaşamlarına tam tahıl olarak başlarlar ve bir tahıl tanesi incelendiğinde 3 kısımdan oluştuğu görülür; kepek, endosperm, embriyo (ruşeym).
Kabuk/kepek; tahıl tanesinin koruyucu tabakasıdır. Aynı zamanda posa, B grubu vitaminler açısından zengindir.
Embriyo/Ruşeym; tahıl tanesinden yeni bitki oluşmasını sağlayan bölümdür. B grubu vitaminlerin büyük bir kısmını ve bazı protein, mineral ve sağlıklı yağları içerir.
Endosperm; tanenin % 80’lik bir kısmını oluşturur. Tohumun enerji deposudur ve büyük bir kısmı nişastadır. Az miktarda protein ve vitamin-mineral de içerir.
Neden Tam Tahıl Tercih Etmeliyiz?
Tahıl tanesi öğütülürken kepek ve ruşeym kısımları büyük ölçüde ayrılır ve endosperm kısmından un elde edilir. Dolayısıyla öğütme miktarı arttıkça ayrılan kısımlardaki besin öğeleri de kayba uğrar. Sadece endospremin kullanılması durumunda proteinin % 25’i ve beslenmemizde önemli yere sahip olan B vitaminleri, posa, demir, kalsiyum, magnezyum, çinko gibi en az 17 besin öğesini kaybederiz. Bu nedenle tam tahıl ve tam tahıldan elde edilen ürünler besin değerinin daha yüksek olması sebebiyle daha sağlıklıdır.
Farklı tahıl türleriyle yapılan çalışmalarda tam tahıl tüketiminin kalp hastalıkları, bazı kanser türleri, şeker hastalığı riskini azalttığına yönelik veriler mevcuttur. Bu nedenle sağlığınızı korumanız için mümkün olduğunca rafine tahıl ürünlerinden uzak durmanız ve tam tahıllara yönelmeniz önerilmektedir.
Kaynaklar:
1) Baysal, A. Beslenme12. Baskı, Hatipoğlu Yayınevi: Ankara, 2009.
2) Whole Grains Council. What is a whole grain? http://wholegrainscouncil.org <erişim 15.12.2015>
3) Cho SS, Qi L, Fahey GC Jr, Klurfeld DM. Consumption of cereal fiber, mixtures of whole grains and bran, and whole grains and risk reduction in type 2 diabetes, obesity, and cardiovascular disease. Am J Clin Nutr. 2013 Aug;98(2):594-619.
Etiketlerendosperm,
ruşeym,
diyabet,
kalp hastalıkları,
tam tahıllar